National Pension System Details in Marathi- नेशनल पेंशन स्कीम (NPS)

National Pension System नॅशनल पेंशन सिस्टम म्हणजे NPS -एनपीएस ही एक सरकारी सेवानिवृत्तीची बचत योजना आहे. जी 1 जानेवारी 2004 रोजी केंद्र सरकारद्वारे सुरू केली गेली. या तारखे नंतर सामील झालेल्या सर्व सरकारी कर्मचार्यांसाठी ही योजना अनिवार्य आहे. 2009 पासून खाजगी क्षेत्रामध्ये काम करणार्या लोकांसाठी ही योजना उघडली गेली.

 

सेवानिवृत्तीनंतरही आपण नियमित उत्पन्न ठेवण्यासाठी निवृत्तीनंतर चे नियोजन खूप महत्वाचे आहे. वेगवेगळ्या ठिकाणी गुंतवणूक करुन आपण आजपासून आपले भविष्य सुरक्षित करू शकता. सेवानिवृत्ती नियोजन दृष्टीने गुंतवणूकीसाठी एक चांगला पर्याय राष्ट्रीय पेंशन योजना (एनपीएस) आहे. केंद्र सरकारद्वारे चालविलेल्या योजनेत मे 2019 पर्यंत 55 लाखांहून अधिक लोकांनी गुंतवणूक केली आहे. या योजनेत सामील होण्याची वय 18 ते 60 वर्षे दरम्यान आहे.

 

ठळक मुद्देः

 

• NPS एनपीएससाठी सर्व सरकारी आणि खाजगी बँकांमध्ये प्रज्जता (पॉप) आहे
• NPS NPS -एनपीएस अंतर्गत, आपण एका वर्षात जास्तीत जास्त 2 लाख रुपये मिळवू शकता.
• 60 वर्षांनंतर NPS एनपीएसमध्ये जमा केलेल्या रकमेच्या 60% रोख पैसे घेऊ शकतात

 

National Pension System (NPS )म्हणजे काय?

 

जानेवारी 2004 मध्ये सरकारी कर्मचार्यांसाठी राष्ट्रीय पेंशन योजना (एनपीएस) सुरू करण्यात आली. 2009 मध्ये सर्व क्षेत्रातील सर्व कॅटेगिरी च्या लोकांसाठी ते खुले केल गेले. कोणत्याही व्यक्तीने त्यांच्या कामकाजाच्या वेळी पेंशन खात्यात नियमितपणे योगदान देऊ शकता. एकूण जमा झालेल्या पैशांचा एक भाग एका वेळी काढून घेऊ शकतो आणि निवृत्तीनंतर नियमित कमाईसाठी उर्वरित रक्कम वापरली जाऊ शकते. NPS -एनपीएस खाते व्यक्तीचे गुंतवणूक आणि त्यावर मिळणारा परतावा यानेच वाढत असते 

 

चार क्षेत्रांमध्ये खाते उघडले आहे.

 

केंद्रीय कर्मचारी: केंद्रीय कर्मचार्यांसाठी केंद्र सरकारकडून ते उघडले जाते. हे 14% NPS -एनपीएस खात्यात वेतन (मूलभूत) मध्ये जमा केले जाते.

 

राज्य सरकारी कर्मचारी: राज्य सरकार त्यांच्या कर्मचार्यांसाठी हे खाते उघडते. वेतन (मूलभूत) च्या 10% NPS -एनपीएस खात्यात जमा केले जाते.

 

कॉर्पोरेट सेक्टर: खाजगी कंपन्यां त्यांच्या कर्मचार्यांसाठी साठी उघडते. यामध्ये कंपन्या कर्मचाऱ्यांना दिले जाणाऱ्या वेतनातून 10% रक्कम NPS -एनपीएस खात्यात जमा करते.  जर कर्मचार्यांना हवे असेल तर, याशिवाय, पगाराचे काही किंवा संपूर्ण भाग NPS -एनपीएस खात्यात जमा केले जाऊ शकते.

 

सर्व नागरिक मॉडेल: यामध्ये असे लोक आहेत जे व्यवसायी, आजीविका चालवणारे छोटे व्यवसायिक येतात. या क्षेत्रातील लोकांना खाते उघडण्यासाठी बँकेत जाऊन किंवा ऑनलाइन स्वतः खाते उघडून वेळच्या वेळी रक्कम जमा करू शकतात. 

 

National Pension System एनपीएसचे खाते प्रकार:

 

एनपीएसमध्ये दोन प्रकारचे खाते आहेत: टियर 1 आणि टियर 2

1. 60 वर्षां पर्यंत फंड टियर 1 मधून काढल्या जाऊ शकत नाही.
2. टियर II NPS -एनपीएस खाते बचत खात्यासारखे कार्य करते, कडून ग्राहक त्यांच्या गरजांनुसार पैसे काढू शकतात.

National Pension System-NPS निधी व्यवस्थापक

 

हे असे आहेत जे आपल्या ठेवीची त्वरीत गुंतवणूक करतात जेणेकरून आपल्याला जास्तीत जास्त परतावा मिळू शकेल. NPS -एनपीएस खाते उघडताना आपल्याला ते निवडावे लागेल. सरकारद्वारे ओळखल्या जाणार्या 8 फंड व्यवस्थापक आहेत. त्यांचे नियुक्ती पेंशन फंड रेगुलेटरी एंड डिवेलपमेंट अथॉरिटी (पीएफआरडीए) द्वारे केले जाते. हे आहेत:

 

1. एचडीएफसी पेंशन मैनेजमेंट कंपनी लिमिटेड
2. रिलायंस कैपिटल पेंशन फंड लिमिटेड
3. यूटीआई रिटायरमेंट पेंशन फंड लिमिटेड
4. कोटक महिंद्रा पेंशन फंड लिमिटेड
5. एलआईसी पेंशन फंड लिमिटेड
6. एसबीआई पेंशन फंड्स प्राइवेट लिमिटेड

7.आईसीआईसीआई प्रूडेंशियल पेंशन फंड्स मैनेजमेंट कंपनी लिमिटेड

8. बिरला सनलाइफ पेंशन मैनेजमेंट लिमिटेड

निधी व्यवस्थापकांची निवडणूक करा

 

निधी व्यवस्थापकामुळे आपले पैसे वाढते आणि नंतर चांगले परतावा मिळतो. आपण एक चांगले निधी व्यवस्थापक निवडता हे महत्वाचे आहे. 

निधी व्यवस्थापक निवडताना या गोष्टींची काळजी घ्या:

 

परतावा पहा: निधी व्यवस्थापक निवडा ज्याने आतापर्यंत चांगले परतावा दिला आहे. त्याची संपूर्ण माहिती आपल्याला npstrust.org.in/return-of-nps-scheme वरून घेऊ शकते.

 

निधी व्यवस्थापक बदलू शकता.

 

NPS -एनपीएस खात्यात जी रक्कम जमा केली जाते त्यावरच आपल्याला परतावा मिळत असतो हा परतावा फिक्स नसतो आणि तो फंड मॅनेजर कोणत्या योजनांमध्ये याची गुंतवणूक करणार आहे त्यावर परतावा अवलंबून असतो. जर फंड मॅनेजर चांगला परतावा मिळवून देत नसेल तर आपण वर्षातून एकदा त्याला बदलू शकतो. 

 

एन्युटी – Annuity

 

NPS NPS -एनपीएस पूर्ण झाल्यानंतर, आपल्याला विमा कंपनीला कमीतकमी 40% रक्कम द्यावे लागतात. जेणेकरून विमा कंपनी या रकमेतून आपली पेन्शन सुरू करू शकते. जर आपल्याला वाटले तर आपण विमा कंपनीला NPS मध्ये जमा झालेली संपूर्ण रक्कम सुद्धा देऊ शकतो ज्या आधारे आपल्याला विमा कंपनी पेन्शन सुरू करू शकते. या पेंशनसाठी विमा कंपनीला दिलेली रक्कम एन्यूटी म्हटले जाते. आपण यावरून पेंशनसाठी या पाच कंपन्यांपैकी एक निवडणे आवश्यक आहे:

 

1. एचडीएफसी स्टैंडर्ड लाइफ इंश्योरेंस कंपनी लिमिटेड
   2. स्टार यूनियन दायची लाइफ इंश्योरेंस कंपनी लिमिटेड
   3. लाइफ इंश्योरेंस कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया लिमिटेड
   4. आईसीआईसीआई प्रूडेंशियल लाइफ इंश्योरेंस कंपनी लिमिटेड
   5. एसबीआई लाइफ इंश्योरेंस कंपनी लिमिटेड

 NPS -एनपीएस मध्ये मिळणारा फायदा 

• सरकारने NPS एनपीएसपासून 40 टक्क्यांवरून 60 टक्क्यांवर भरण्याची मर्यादा वाढविली आहे.
• अर्थमंत्र्यांनी पेंशन फंड रेगुलेटरी एंड डेवलपमेंट अथॉरिटी (PFRDA)  पासून NPS -एनपीएस NPS ट्रस्ट विभाजित करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
• सरकार द्वारा आपल्या कर्मचाऱ्यांच्या खात्यात दिले जाणारे योगदान दहा टक्क्यांवरून  14 टक्क्यांपर्यंत वाढविण्याची मर्यादा वाढविण्यात सरकारलाही प्रस्तावित आहे.
• विद्यमान तरतुदींच्या म्हणण्यानुसार, कोणत्याही NPS -एनपीएस आयकर कायद्याच्या कलम 80CCD (1) अंतर्गत एकूण उत्पन्नाच्या 10% पर्यंत कर कपात  क्लेम करू शकतात. कलम 80CCE अंतर्गत ही मर्यादा 5 लाख आहे.
• कलम 80CCE अंतर्गत ग्राहक 50 हजार रुपयांपर्यंत अतिरिक्त कपात क्लेम करू शकतात.
• एन्युटी खरेदीमध्ये गुंतवणूक केलेली रक्कम पूर्णपणे कर मुक्त आहे.

 

परिपक्वता पूर्ण झाल्यावर 60 टक्के NPS -एनपीएस काढले जाऊ शकते, तर 40 टक्के रक्कम घेणे आवश्यक आहे.

 

उदाहरणार्थ, आपण 30 वर्षांचे असल्यास आणि आपण 60 वर्षांच्या एनपीएसमध्ये 5000 रुपये प्रति महिना ठेवले आणि समजा 10 टक्के वार्षिक परतावा मिळतो, नंतर मॅच्युरिटी कार्प 1.14 कोटी रुपये असेल. या रकमेतून, गुंतवणूकदारांना फक्त 60 टक्के काढण्याचा अधिकार आहे, NPS -एनपीएस खातेधारक केवळ 68.37 लाख रुपये काढू शकतो.

 

National Pension System NPS -एनपीएस खाते कसे उघडायचे

 

ऑफलाइन प्रक्रिया

 

• NPS -एनपीएस खाते ऑफलाइन किंवा मॅन्युअली उघडण्यासाठी, व्यक्तीने प्रथम उपलब्ध PoP-Point of Presence शोधणे आवश्यक आहे (ही बँक देखील असू शकते).
• आपल्या जवळच्या PoPमधून ग्राहक फॉर्म घ्या आणि  केवायसी पेपरसह सबमिट करा.
• एकदा आपण प्रारंभिक (500 किंवा 250 रुपये किंवा 1,000 रुपयांपेक्षा कमी किंवा 1,000 रुपयांपेक्षा कमी) गुंतवणूक केल्यानंतर, PoPआपल्याला एक PRAN  सेवानिवृत्ती खाते क्रमांक पाठवेल.
• या नंबर आणि पासवर्डच्या मदतीने आपण आपले खाते चालवू शकता.
• ही प्रक्रिया 125 साठी एकदा नोंदणी शुल्क भरावी लागेल.

 

ऑनलाइन प्रक्रिया

 

• आपण आपले खाते आपल्या पॅन, बेस / किंवा मोबाइल नंबरवर जोडल्यास, ऑनलाइन खाते उघडणे सोपे आहे. आपण आपल्या मोबाइलवर पाठविलेल्या ओटीपी वापरुन नोंदणी प्रमाणित करू शकता.
•  त्यानंतर आपल्याला एक PRAN  (कायमचे सेवानिवृत्ती खाते क्रमांक) मिळेल ज्यात आपण लॉगसाठी एनपी करू शकता.

 

आपण काही कारणांमधील NPS -एनपीएस खाते थांबवू इच्छित असल्यास, काही अटी आहेत:

10 वर्षांपूर्वी खाते थांबवू शकत नाही.

– रक्कम केवळ 20% काढली जाऊ शकते.

 

– उर्वरित 80% रक्कम Anuuti खरेदी करणे आवश्यक आहे. 60 वर्षांच्या नंतर दर महिन्याला पेंशन मिळेल.

– 60 वर्षांमुळे किंवा निवृत्त होण्यापूर्वी, नॉमिनीला पेंशनची रक्कम दिली जाते.

– जर आपले ठेव 2 लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल तर आपल्याला एकता घेण्याची गरज नाही आणि संपूर्ण पैसे एकरकमी मिळेल.

 

अॅपमधून संपूर्ण माहिती

 

– आपण NPS -एनपीएस खातेधारक अॅपद्वारे आपल्या खात्याबद्दल संपूर्ण माहिती देखील ठेवू शकता.

– प्ले स्टोअरमधून NSDL नावाद्वारे अॅप डाउनलोड करू शकता.